دماوند مرتفع‌ترین قله ایران قله دماوند در لاریجان قرار دارد.
قله دماوند با مساحت 2950 هکتار در شرق کوهستان البرز مرکزی در شهر لاریجان استان مازندران واقع شده است. این قله جزو بلندترین قله های دنیا از نظر ارتفاع می باشد که در فروردین سال 1387 در فهرست آثار میراث جهانی یونسکو و در سال 1381 در فهرست آثار طبیعی ملی نیز به ثبت رسیده است.
به علت شرایط خاص زمین شناختی در دامنه‌های البرز به ویژه اطراف قله دماوند، آبهای معدنی با خواص مختلف درمانی وجود دارد که مهم‌ترین آنها در روستای آبگرم مجموعه ای جذاب را پدید آورده‌است. روستای ییلاقی و خوش آب وهوای آبگرم در دامنهٔ قله دماوند قرار دارد. جاده دسترسی به آن پس از طی ۷۰ کیلومتر در مسیر توریستی هراز که شهر آمل را به تهران متصل میکند در محل گزنک توریستی هراز که شهر آمل را به تهران متصل میکند در محل گزنک بخش لاریجان از راه اصلی جدا شده و به سمت غرب در مسیر کوهستانی و آسفالته ادامه یافته و پس از عبور از روستای ییلاقی گزانه به آبگرم می‌رسد. آبهای گرم معدنی این روستا با حرارتی در حدود ۶۲ درجه سرشار از مواد گوگردی بوده و به همین دلیل برای درمان انواع بیماریهای پوستی، دردهای استخوان، مفاصل و روماتیسم مفید می‌باشد.
با موقعيت جغرافيايى ً 3/35 َ11 ْ52 طول شرقى و ً6/25 َ54 ْ35 عرض شمالى در فاصله حدود 60 کيلومترى شمال شرق تهران و 26 کيلومترى شمال شرق شهرستان دماوند قرار دارد. مظهر اين چشمه در شکاف سنگهاى کواترنرى (آندزيت و بازالت) واقع شده است . آب اين چشمه در رديف آبهاى داغ (Hyperthermal) و تيپ(Type) آن سولفاته کلسيک مى باشد.
آبگرم، چشمه‌اي كه گرماي آب آن بالاتر از اندازه‌هاي متعارف، و نوعا داراي برخي نمكها و مواد معدني است و گاه اثردرماني نيز دارد. اين نوع آبها از اعماق زمين سرچشمه مي‌گيرد و معمولا از شكافهاي سطح زمين با فشار بيرون مي‌تراود.از ديدگاه هيدروژئوشيميايى آب چشمه آبگرم در زمينه پايش فعاليتهاى پوسته البرز مرکزى بسيار مناسب مى باشد. اين مکان مى تواند محلى بسيار خوب براى استقرار پايگاه جمع آورى داده هاى هيدروژئوشيميايى باشد
لاریجان یکی از بخشهای شهرستان آمل در استان مازندران است . این بخش از نظر وسعت بزرکترین بخش در سطح کشورمیباشد. . لاریجان جنوبی ترین منطقه استان مازندران است. در فصول بهار و تابستان بیش از 70000 هزار نفر جمعیت در لاریجان سکونت دارند اما بدلیل نبود برخی امکانات رفاهی و اشتغال این جمعیت در زمستان به زیر 10000 هزار نفر کاهش پیدا میکند .عمده ترین مشاغل ساکنین منطقه: کشاورزی و دامداری و پرورش ماهی است . برخی از روستاهای لاریجان بدلیل داشتن جاذبه های توریستی مرکز جذب مسافر و گردشگر میباشند . روستاهای آبگرم – آب اسک – بایجان و شاهان دشت از جمله مناطق توریستی لاریجان است .در حال حاظر بدلیل وجود رودخانه هراز که از قله دماوند سرچشمه میگیرد بهترین و باکیفیت ترین ماهی قزل الا در این منطقه پرورش داده میشودبخش لاریجان دارای دو شهر رینه و گزنگ است و از دو دهستان بالا لاریجان و لاریجان سفلی تشکیل شده است.
هاره (محل نگهبانی) ، آخا(محل چشمه آب) ، ترا (کناری یا سه آب) ، دینان (پوشیده، مه آلود) ، شاهاندشت(دشت شایسته) ، شمس آباد ، شنگلده (10میوه جنگلی شنگل) ، کل پاشا ، لارین (روستای باریک) ، نهر، آخازیر (در زیر یا پایین چشمه) ، وانا (محل بادگیر)، آبگرم ، امیر آباد ، گزانه (پوشیده از گیاه گزنه_خزانه)، ملار (محل انگور) ، فیره (کناری، دور، پیشین) ، انهه (نزدیک) ، کنار انجام (جایگاه کناری) ، کندلو (محل کندو) ، گرنا (زمین ناصاف) ، گیلاس ، لزیرک (دارای زمین لیز یا شنی روان) ، پلمون (جایگاه گیاه آقطی-مون) ، نوا (پای آب) ، نیاک (واقع در محل ته نشست و گود) ، آب اسک (آب اشک – دارای سنگ آسیاب گردنده، محل آهو) ، ایرا (پایینی) ، لاسم (زمین هموار) ، پلور (تنومند و بزرگ) ، زیار (سر سبز، شاداب) ، امامزاده هاشم(پیچ،گردنه امام زاده هاشم – کتل)، افسانه سرا ، سد لار.
بوالقلم ، پردمه (پُر مَه و دمه) ، کنی بن (محل معدن یا چشمه) ، لوط (لاهوت، دارای لایه های زمینی فرو ریخته) ، نوسر(نی زار) ، هفت تنان ، بائیجان (محل پر محصول)، تینه (محل پنهانی) ، حاجی کلا (در شکل اژی کلا یعنی قلعه مار) ، رزون (دارای تاک یا رُز)، کرف (کرو، پای کوه) ، میان ده ، ناندل (دلنواز) ، آهن سر ، مریجان (محل مار یا مرداب یا مورچه) ، پنجاب ، کهرود (رود خُرد)،کیان (منطقه چشمه خوب) ، لهر(میخانه) ، تیران (محل تیره یا تیر) ، اطاق سرا ، امره (گذرگاه سیل)،پلریه (راه دارای پل) ، دره کنار ،دیوران (ده کناری) ، سوا (پر سود) ، شیخ محله ، عبدالمناف ، کلری (مسیر بزکوهی) ، نشل (محل به پایین شریدن آب ، آبشار) ، نمار (دارای نمناکی)، کفا (کوهستانی).
حداکثر ریزش باران در ماه آذر و حداقل آن نیز در ماه تیر است.آب و هوای کوهستانی شامل آب و هوای معتدل کوهستانی و آب و هوای سرد کوهستانی است. دوری از دریا و افزایش تدریجی ارتفاع در اراضی جلگه‌ای، تغییرات خاصی را در آب و هوای این منطقه پدید آورده‌است. به طوری که در ارتفاعات ۱۸۰۰ تا ۳۰۰۰ متری، آب و هوای معتدل کوهستانی با زمستانی‌های سرد و یخ بندان طولانی و تابستان‌های کوتاه و معتدل وجود دارد. در ارتفاعات بالای ۳۰۰۰ متر که دمای هوا به شدت پایین می‌آید، دارای زمستانی سرد همراه با یخ بندان طولانی و تابستان‌ها کوتاه و خشک است. در این نواحی هوا غالباً برفی است و در ارتفاعات مهم چون تخت سلیمان و دماوند یخچال‌های کوهستانی و طبیعی ایجاد شده‌است.
تقریبا در همه نقاط لاریجان چشمه و رودخانه های فراوانی وجود در نواحی کوهستانی در فصل زمستان واوایل بهار پر آب و در تابستان کم آب و گاهی خشک است. از دیگر منابع آب این منطقه دریاچه‌های کوچک محلی است که به هنگام طغیان رودها در قسمت‌هایی که سطح آبهای زیرزمینی بالا است به وجود می‌آید و برای کشاورزی، صید و شکار مورد استفادع قرار میگیرد. رودی که از جنوب به شمال در جریان است رود هراز، که به دریای مازندران می‌ریزد.نوع دیگر ذخایر آبی که در آن ماهی پرورش می‌یابد. و از جاذبه‌های گردشگری استان است. در لاریجان چشمه‌های آب معدنی فراوانی یافت می‌شود که خاصیت درمانی دارد و در معالجه امراض پوستی، مفصلی، عصبی، و گوارشی موثرند، چشمه‌های (آب اسک) (آبگرم لاریجان) و (استراباکو) حمام‌های آب معدنی (گوگردی) از آن جمله‌اند. چشمه‌هاي آبگرم در سراسر ايران و به ويژه در دامنة كوههاي البرز و زاگرس پراكنده‌اند و بسياري از آباديها به علت داشتن اين‌گونه چشمه‌ها، شهرت و اهميت يافته و آبگرمنام گرفته‌اند.برخي از اين آبها به علت در بر داشتن پاره‌اي مواد شيميايي، داراي رنگ، بو يا مزه خاصي مي‌شوند. برخي تركيبات گوگرد)سولفور و سولفات) به آب رنگ شيري يا آبي مي‌دهند، و آبي كه ئيدروژن سولفوره داشته باشد، بوي تخم‌مرغ فاسد دارد. آبگرمهاي داراي تركيبات آهن، رنگ سرخ يا اُخرايي و مزة گس دارند. نمكهاي ديگر، مانند كلرور سديم (نمك طعام) و يدور سديم، آب را شور يا تلخ مي‌سازند.
مازندران بیش از ۵ هزار سال پیشینه تمدن شهری دارند، مازندران را به یکی از مهترین پایگاه‌های باستان‌شناسی در منطقه خاورمیانه شناسانده است و آن در فرهنگ سازی و تمدن شهرنشینی مردم در ایران نقش مهمی را ایفا کرده‌است، جزوی از قلمرو پادشاهی ورگانا، و پس از آن یکی از استانهای مهم پادشاهی تبرستان (که پس از شاه عباس تبرستان ایالتی از ایران و مازندران استانی از این ایالت شد)، بوده‌است. مردم بومی آن تپوری (مازندرانی) وآمارد وگیلک هستند، بر اساس یک افسانه رایج در میان آنها، نسب و اصالت آنها به خانواده پیامبر نوح می‌رسد که مردم بومی اعتقاد دارند کشتی اش در البرز آرمیده‌است، مازندران (تبرستان) تنها ناحیه‌ای از ایران است که در دوره اول فتوحات اعراب (۶۴۹-۶۳۷ میلادی) و حتی در زمان بنی امیه تسخیر نشد و در زمان بنی عباس (۷۶۵ میلادی) ضمیمه شد.
زبان مازندرانی: مردم منطقه به زبان مازندرانی صحبت می‌کنند. علاوه بر این اکثر آنها با زبان فارسی آشنا هستند و از آن نیز استفاده می‌کنند.
لاریجانی ها و لهجه آملی: از کوهستانهای بندپی تا چلاو، لاریجان – نمارستاق و کلارستاق آمل تا حوالی امامزاده هاشم و جلگه‌های دو سمت هراز، دشت سر و محمود آباد و کوهپایه‌ها و جلگه‌های جاده چمستان، میان آمل و نور.لهجه های مشابه هم دارند. دسترسی به زیر ساخت‌های مناسب ارتباطی، بهمراه تسهیلات ویژه زیر بنایی آب و برق و گاز همراه با شرایط آب و هوایی معتدل، اراضی بسیار حاصلخیز، طبیعت گوناگون و مفرح ، دشتی، جنگلی و کوهستانی مساعد برای توسعه صنعت گردشگری و دسترسی به بازارهای هدف داخلی و خارجی، امکان توسعه سریع را در قالب بخشهای محوری گردشگری، کشاورزی، صنعتی و تجاری، فنآوری اطلاعات و ارتباطات را یکجا در خود گرد آورده‌است. همچنین برخورداری از میراث فرهنگی غنی و بیشترین نرخ دانش آموختگان با تحصیلات دانشگاهی مازندران در بین استانهای کشور، شرایط مناسبی برای گسترش سرمایه گذاری داخلی و خارجی استان در سطح منطقه شمال و ایران فراهم آورده‌است.
«البرز»، نام رشتهکوهی در شمال ایران است که از تالشان جمهوری آذربایجان در غرب آغاز می‌شود و تا ترکمنستان و افغانستان در شرق ادامه می‌یابد. در استوره‌های ایرانیان، کوه «البرز» در میانهی زمین قرار دارد و به آسمان پیوسته است.
کوه «دماوند» در قسمت مرکزی رشته‌کوه «البرز» و در بخش لاریجان شهرستان آمل قرار دارد. بلندترین قله‌ی آن «قله‌ی دماوند» است که در شرق کوهستان البرز مرکزی و از نظر تقسیمات کشوری، در استان مازندران قرار دارد. به گفتهی «پایگاه ملی داده‌های علوم زمین ایران» و تارنمای «رصدخانهی زمین ناسا»، ارتفاع قله‌ی «دماوند» ۵۶۷۰ متر است و از نظر ارتفاع نسبی، در ردهی دوازدهم بلندترین قله‌های دنیا قرار دارد,
رودخانهها: رودخانهی تینه در شمال، رودخانهی هراز در جنوب و شرق، رودخانهی دلیچای در غرب.
• یخچال‌ها: یخچال سیوله، یخچال دوبی سل، یخچال عروسکها و یخچال یخار که با دیواره و برجهای یخ بلور، وحشیترین و بلندترین درهی یخچالی ایران است.
• چشمه‌های آب گرم: لاریجان، اسک و وانه که برخی مبتلایان به بیماریهای پوستی، روماتیسم، مجاری تنفسی و عصبی را بهسوی خود جذب می‌کنند.
• غارها: غارالملک و غار گل زرد.
• آبشارها: آبشار یخی، در مسیر جنوبی، در تمام طول سال یخ‌زده‌است و با قرار داشتن در ارتفاع ۵۱۰۰ متری، از نظر ارتفاع از سطح دریا، مرتفع‌ترین آبشار خاورمیانه است.
• کوهپایه‌ها و دامنه‌های غنی: دشت لار، دشت پُرگل نمارستاق، درهی پُرپیچ سهسنگ، گردنهی بسیار عظیم سرداغ، ستیغ هفتسران با پرتگاههای پُرهیبت و دشت دوراو که با هشت متر برف در سال، رکورددار ریزش برف است.
«دماوند» با نمای مخروطی پُرشیب و با کلاهک و رگههای برفی زیبایش، زیستبوم بیهمتایی است که گونههای گیاهی و جانوری گوناگونی را در خود جای دادهاست؛ مانند: خرس، گراز، گرگ، روباه، مرال یا گاو کوهی، پلنگ، کل، بز، قوچ، میش، عقاب طلایی، کبک و انواع مار.
حداقل دمای هوا در ارتفاعات «دماوند» تا ۶۰ درجه زیر صفر، در زمستان، و تا یکی- دو درجه زیر صفر در تابستان پایین می‌آید. سرعت باد در کوهپایه‌ها گاه به هفتاد کیلومتر در ساعت می‌رسد. بیشتر بادها از غرب و شمال غربی می‌وزند. میانگین بارندگی در ارتفاعات «دماوند» ۱۴۰۰ میلی‌متر در سال است و بارش در ارتفاعات معمولاً به صورت برف است. فشار هوا در قله‌ی «دماوند» نصف فشار هوا در سطح دریا است.
«دماوند» یک آتشفشان خفته است و بلندترین آتشفشان خاورمیانه و تیزترین و پُرشیب ترین کوه آتشفشان جهان شناخته می‌شود. فعالیت‌های آتشفشانی این کوه در حال حاضر محدود به تصعید گازهای گوگردی است. گمان میرود آخرین فعالیت‌های آتشفشانی آن مربوط به ۳۸۵۰۰ سال قبل بوده‌است. در سال‌های پُر بارش، با نفوذ آب به درون قله و برخورد سنگ‌های داغ، جریانی از بخار آب از دهانهی قله خارج می‌شود. قسمت مرکزی دهانه را دریاچه‌ای از یخ پوشانده و در کنارهی آن دودخان‌هایی وجود دارد که زمینهای اطراف را به رنگ زرد درآوردهاند. البته شواهدی از دهانههای قدیمی را نیز میتوان دید. یکی از این دهانههای قدیمی در پهلوی جنوبی و در ارتفاع ۱۰۰ متری قرار دارد که محل خروج گازها و دودخان‌ها است. در پهلوی شمالی، اثر دیگری از یک دهانهی قدیمی به قطر حدود ۹ کیلومتر دیده می‌شود که امروزه رودخانهی نونال در آن جریان دارد.
«فرهنگ معین» در مورد دلیل نام‌گذاری «دماوند» آورده‌است:
«دَم (دمه، بخار) + اوند = وند؛ دارای دمه و دود و بخار (آتشفشان).
در حالی‌که در «واژهنامهی دهخدا» چنین آمدهاست:
«… اصل در آن دنیاآوند است یعنی ظرف دنیا، چه که در پارسی آوند بهمعنی ظرف است …»
نام «دماوند» در منابع گوناگون، با نامهای گوناگونی هم‌چون «دُنباوند»، «دَنباوند»، «دَباوند»، «لواسان»، «کوه سنگ لاجورد»، «بیکنی» و «کرونوس» آمده است. «دم» یا «دنب» در زبان پهلَوی از مصدر daftan بهمعنی «تَف، گرما، بخار و گاز»؛ و «آوند» بهمعنی «ظرف» است. بدینترتیب گفتهاند «دماوند» بهمعنی ظرفی است که دارای تَف و گرما یا بخار و گاز باشد. چراکه قله‌ی «دماوند» یک قله‌ی آتشفشانی است. همچنین آوردهاند که «دنباونت» یا «دنباوند» بهمعنای «کوه چند منظره» یا «کوه چند قیافه» است.
در باور ایرانیان، «البرز» یک کوه مینوی است و رشته‌کوه «البرز» و قله‌ی «دماوند» نقش برجسته‌ای در متون تاریخی و افسانه‌های ملی ایران دارند. بسیاری از شاهکارهای پهلوانی‌ها، حماسه‌ها و اسطوره‌های ایرانی با «دماوند» پیوند دارند؛ مانند:
• «فریدون» بر «ضحاک» ستمگر شورید و او را در «دماوند» زندانی کرد.
• مادر «فریدون» به دهی در کوه «دماوند» گریخت و در آن‌جا وی را به دنیا آورد.
• پرندهی افسانهای «سیمرغ» در «البرز» مسکن داشته است.
• «آرش کمانگیر» تیرش را از فراز «دماوند» پرتاب کرد.
• زادگاه «منوچهر» در این کوه بوده است.
• محل زندگی «کیومرث» و مکان شهرسازی او نیز «دماوند» بوده است.
در اشعار ایرانی بارها نام «دماوند» یاد شده‌است؛ مانند داستان به بند کشیدهشدن «ضحاک» در «شاهنامه» سرودهی «فردوسی ، «گرشاسپنامه» اثر «اسدی طوسی»، قصیده‌ای از «ناصرخسرو»، منظومهی «ویس و رامین» اثر «فخرالدین اسعد گرگانی» و قصیده‌ای از «خاقانی». همچنین گاه در عظمت به «دماوند» مَثَل میزنند. قصیدهی «دماوندیهی دوم» که «ملکالشعرای بهار» آن را در سال ۱۳۰۱ سرود، از شعرهای برجسته و معروف در وصف «دماوند» است.
«دماوند» از کهن‌ترین کوههای صعودشده‌ی روزگار است و از دیرباز مورد توجه جغرافیدانان، جهانگردان و کوهنوردان بوده است.
اما نخستین صعود مستند بر فراز «قله‌ی دماوند»، در سال ۱۸۳۷ توسط «تیلر تامسن» انجام شد. طی سال‌های بعد، افراد دیگری نیز به انجام این کار موفق شدند. بخش مهمی از صعودها به «دماوند» در خاطره‌نویسی‌ها و پژوهش‌های علمی خارجیان به یادگار ماند. اما دلیلی ندارد که بگوییم ایرانیان کمتر صعود داشته‌اند. چراکه همواره همراه بیگانگان، بلدهایی ایرانی بودهاند. به هر حال، نخستین صعود مستند ایرانی به قله‌ی «دماوند» در سال ۱۸۵۷ میلادی انجام شده که تیم «سرهنگ محمدصادق خان قاجار»، ارتفاع قله را ۶۶۱۳ ذرع تعیین کرد.
امروزه از جبههی شمالی، جبههی شمال شرقی، جبههی غربی و جبههی جنوبی، بهعنوان مسیرهای شناخته‌شده برای رسیدن به قله‌ی «دماوند» نام برده می‌شود. سخت‌ترین آنها جبههی شمالی است.
«دماوند» میراث چندمیلیون ساله و ثروت ملی ما ایرانیان است، ولی امروز با تهدیدهای گوناگونی روبهروست: چرای بیش از حد دامها، ساخت و ساز، معدنکاوی، جادههای غیرضروری و بدساخت، خانهسازی بیضابطه، آلودگی و تصرف منابع طبیعی برای استفادهی غیرقانونی و شخصی به میزان گسترده.
اده هراز، تقریباً 110 کیلومتری تهران، 55 کیلومتری آمل، منطقه لاریجان، نزديك روستاي بايجان، مقابل تونل قدیمی رضاشاهی، در محلي به نام قلابن، 4 چشمه با فواصل کم از دل کوه می‌جوشد و پس از چند متر به رودخانه هراز مي ريزد.آب این چشمه ماده ای به نام زبیق دارد که در درمان امراض جلدی ، به ویژه بیماری های عفونی مؤثر و مفید است.
آب اين چشمه‌ها ماده‌اي به نام زبيق دارد كه درمان امراض جلدي، به ويژه بيمارهاي عفوني مؤثر و مفيد است. علاوه بر ان در ازمايشات جديد مشخص شده كه داراي جيوه ، منيزيم ، يد ، پتاسيم بوده و با ته نشين شدن املاح در شرايطي، نوشيدن آن براي درمان بيماريهاي كليه و كبد هم مفيد واقع مي شود. فوايد ديگر آن شفافيت پوست به دليل برخورداري از جيوه مي باشد و به نظر مي رسد كه رسوبات قرمز رنگ و زيباي آن در صورت فرآوري براي سفيدي و شفافيت و طراوت و شادابي پوست و درمان بيماريهاي ديگر موثر است،
چشمه با حرارت 34 درجه سانتي‌گراد و آبدهی 4 اینچ در ثانیه از پاي كوه می‌جوشد و پیاده‌روی و شنا در آن برای درمان کمردرد و پادرد بسیار مفید است و در صورت معرفي طرفداران زيادي خواهد داشت.
در محل چشمه قلابن (استراباکو) آقای موسوی نزدیک به 160 سال پیش دو استخر شنا مخصوص آقایان و بانوان احداث کرده‌اند که امروزه نیز توسط نواده‌هایشان(آقایان معنوی) اداره می‌شود و در تابستان با مبلغ 700 تومان میزبان اهالى محل و توريستهايى معدود قرار مى گيرد.
در زلزله سال 1361 متأسفانه ریزش کوه جان تعدادی از میهمانان را گرفت و هر از چند گاهی وسوسه نشستن کنار رودخانه زیبای هراز، افرادی را به کام مرگ می‌کشاند.
اینجا استراباکوست و تنها تبلیغش پرچمی مابین دو تیربرق، پارکینگ مجهزش شانه خاکی جاده. و مسیر دسترسی اش پلی قدیمی بر آبی خروشان هراز، و 5 دقیقه پیاده روی در راهی مالرو زیر صخره‌های البرز سترگ در خنکای سایه درختان وحشی با سمفونی دلنشین پرندگان و آوای رود.
هتل آپارتمان رنگین کمان در دامنه زیبای قله دماوند با طبیعتی بکر و زیبا و چشمه آبگرم معدنی با املاح گوناگون و خاصیت درمانی، با امکانات ویژه رفاهی جهت اقامت گردشگران راه اندازی شده است. از ديگر امكانات رنگین کمان: آبدرمانی حوضچه های اختصاصی با املاح تغلیظ شده گوگردی ، و امکانات تفریحی جهت استفاده کودکان مي باشد.
با عضویت در خبرنامه ما از آخرین رویداد های آگاه شوید.
ایمیل شما محفوظ خواهد ماند!
طراحی سایت و سئو توسط آریان وب
تمامی حقوق این وب سایت محفوظ می باشد.
